9 Kasım 2016 Çarşamba

ALZHEİMER HASTALARI İLE DOĞAÇLAMA : "BAŞARIYLA TAMAMLAMA DUYGUSU"


Birçok yeni teşhis koyulmuş Alzheimer hastası ilk zamanlar, hala yeterli içgörüsü varken, yavaş yavaş hafızalarını kaybedecekleri ve zaman geçtikçe kendi bakımlarını karşılayamayacakları gerçeğiyle yüzleştikleri, stresli bir döneme girerler.
Dr. Gabrielle Unsen

Doğaçlama Tiyatro ile bilinen Chicago'da bir takım araştırmacı, doğaçlama oyunlarının bu tip hastalar üzerinde olumlu etkilerinin olup olamayacağı fikri üzerine denemeler yapmakta.

Northwestern Universitesi Feinberg Tıp Okulu Kognitif Nöroloji Ve Alzheimer Merkezi'nde Sosyal Hizmet Uzmanı Mary O'Hara'nın ifadesine göre; “Doğaçlama anın içinde olmakla ilgili bir şey ki söz konusu hafıza kaybı yaşamakta olan hastalar için bu gayet güvenli bir alan”. “Hafızasını günden güne kaybetmekte olan biri için geçmişi düşünmek ve hatırlamaya çalışmak kaygı verici ve üzücü olmalı. Belki de geleceği düşünmek de aynı kaygıyı tetikleyebilir. Bu yüzden anın içinde olmak, olunabilecek iyi ve güvenli bir alan”.

Northwestern'den araştırmacılar, Tony Ödülleri sahibi Lookingglass Tiyatrosu ile çalışmakta. Alzheimer'ın ileri aşamasındaki hastalar için uygulanmakta olan çeşitli tiyatro programları mevcut ancak bu çalışma hastalığın sadece başlangıç aşamasındaki hastaları kapsaması açısından eşsiz.

“Herhangi bir deneyim gerektirmiyor, senaryo yok, ezberlemekle ilgili hiçbirşey yok” diyen O'Hara şöyle devam ediyor; “Sadece yaratıcı potansiyellerini yanlarında getirmeleri yeterli. Bu konuda da çok başarılılar”.

Lookingglass Tiyatrosundan Christine Mary Dunford gayet basit doğaçlama oyunlarını deneyimleyen acemi oyuncu kadrosuna liderlik yapıyor.

Dunford, demans hastalarıyla çalışmanın, doğaçlamanın prensipleri açısından, en mükemmel yanının 'evet prensibi' olduğunu belirtiyor; “yaptığımız işin temel prensibi bu olduğundan karşımızdaki nasıl bir cevap verirse versin onunla çalışmayı devam ettirmeye muktedir olabiliyoruz”.

Araştırmacılar, bu oyunların hastalığı durduracağı ya da gelişimini yavaşlatacağını beklemiyorlar ancak yaratıcı yetileriyle meşgul olan erken dönem hastaların yaşam kalitelerinin arttırılıp arttırılamayacağını araştırıyorlar.

Uygulamanın hayatlarında nasıl bir değişiklik sağladığını anlayabilmek için, sekiz haftalık çalışmanın başında ve sonunda, katılımcı hastalar ve hasta ailelerine bir takım sorular soruldu.

Projede yer alan Northwestern üniversitesinden Prof. Darby Morhardt şöyle anlatıyor, “İnsanlara fiziksel ve ruhsal olarak nasıl hissettiklerini anlatmalarını istiyoruz. Hafızlarıyla ilgili nasıl hissediyorlar? Aileleriyle ilgili nasıl hissettiler, ilişkileri ne durumdaydı? Ve tabii ki durumlarıyla ilgili ve hayatlarıyla ilgili tam olarak masıl hissettiklerini?”.

Doğaçlama koçu Dunford; “Alzheimer hastalarını ya da diğer demans hastalarını düşündüğümüzde günden güne hafızalarını kaybetmekte olan insanlar aklımıza gelir, ancak burada aynı zamanda yeni bir şeyler öğrenebilen insanlar da görüyoruz. Bu onlara birşeyleri başarıyla tamamlama hissinin verdiği özgüveni deneyimletiyor ki bu hastalıkta, 'başarıyla tamamlama hissini' deneyimlemek için çok da fırsat çıkmıyor önünüze” diyor.

Julianne Hill 
http://www.npr.org/2011/08/15/139585522/improv-for-alzheimer-s-a-sense-of-accomplishment

Çeviri: Koray Tarhan